Zapraszamy na spotkanie z autorką książki!
Nieprzezroczyste. Historie chłopskiej fotografii. Spotkanie z autorką Agnieszką Pajączkowską
24 lutego 2024, godz. 16:00
Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19
wstęp wolny
podczas spotkania będzie możliwość nabycia książki
prowadzenie spotkania – Urszula Dąbrowska
Chłopska fotografia – ta rodzinna, prywatna – zwykle nie ma odrębnego miejsca w archiwach czy instytucjach. Przez wiele dekad mało kto się nią interesował, nie była traktowana jako część „narodowego dziedzictwa”, a śladowa liczba zachowanych zbiorów pozwala sobie wyobrazić, ilu zdjęć i historii nie da się nigdy odzyskać, ile fotografii zostało spalonych, wyrzuconych, bezpowrotnie zgubionych.
Fotografia nie jest przezroczysta – nie pokazuje „po prostu”, neutralnie ani obiektywnie. Podobnie jak historia, gdy pisana jest z jednej tylko perspektywy. Wiele w interpretacji fotografii i historii zależy od punktu widzenia, od zachowanej materii i dostrzeżenia tego, co dotychczas pomijane.
Agnieszka Pajączkowska opisuje wybrane chłopskie zdjęcia, a swoje spostrzeżenia uzupełnia o rozmowy, zapisy historii mówionej, dokumenty, mikroreportaże, rozważania teoretyczne, cytaty z esejów o fotografii i nowe refleksje dotyczące historii ludowej. Rdzeniem książki pozostaje pytanie, czym właściwie jest to, co widzimy. Czego fotografia nie pokazuje i nie rozstrzyga? To nie tyle opowieść o osobach widocznych na zdjęciach, ile o samych zdjęciach i tych, którzy je wykonywali – fotografach i fotografkach, o ich motywacjach, warsztacie pracy, miejscu w wiejskiej społeczności. Tak oglądane chłopskie fotografie pozwalają spojrzeć z mniej oczywistej perspektywy na polską historię XX wieku.
Nieprzezroczyste to próba zwrócenia spojrzenia na to, co dotychczas było zauważane zbyt rzadko – na trzeci plan, na tło, rzeczy i ludzi poza kadrem.
To kolekcja mistrzowsko skrojonych miniesejów – komentarzy do zdjęć, na które wcześniej raczej nie chciano patrzeć. Obrastały one kurzem na rodzinnych strychach czy zagracały muzealne półki. Dzięki Pajączkowskiej stają się olśniewającym archiwum XX wieku. Różnorodne, nieoczywiste, pełne zaskoczeń i wzruszeń. Przyglądając się im, Pajączkowska opowiada naszą historię na nowo oraz stawia wiele fundamentalnych pytań: o istotę fotografii i rolę, jaką obrazy odgrywają we współczesnym społeczeństwie – Kacper Pobłocki.
Agnieszka Pajączkowska (ur. 1986) – kulturoznawczyni, badaczka historii codziennych praktyk fotograficznych, kuratorka, edukatorka wizualna, animatorka kultury, autorka projektu i książki Wędrowny Zakład Fotograficzny oraz książki eseistycznej Nieprzezroczyste. Historie chłopskiej fotografii, za którą otrzymała nominację do Paszportów Polityki. Dwukrotna stypendystka ministra kultury i dziedzictwa narodowego w obszarze sztuk wizualnych (2015 i 2020). Absolwentka studiów doktoranckich w Instytucie Kultury Polskiej UW. W 2016 roku otrzymała tytuł „Kulturystki Roku” przyznawany przez Radiowy Dom Kultury, w 2020 roku została laureatką Nagrody im. Beaty Pawlak i Nagrody im. Wiesława Kazaneckiego, była także nominowana do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i Nagrody im. Stanisława Barańczaka. Mieszka na Pogórzu Izerskim.
Urszula Dąbrowska – specjalistka w dziedzinie promocji i komunikacji, dziennikarka wcześniej związana z lokalnymi mediami, dzisiaj freelancerka, prezeska Stowarzyszenia Edukacji Kulturalnej WIDOK, które zajmuje się odkrywaniem i popularyzowaniem fotograficznego dziedzictwa polsko-białoruskiego pogranicza (np. kolekcji Bolesława Augustisa z lat 30. z Białegostoku) i archiwistyką społeczną, koordynatorka wielu projektów kulturalnych i historycznych.