W 2023 roku, razem ze Stowarzyszeniem Kin Studyjnych zapraszamy na filmowy cykl “Krótka historia polskiego kina”! Kolejnym filmem, jaki wspólnie obejrzymy, będzie wyróżniony w Wenecji poetycki dramat Jerzego Kawalerowicza!

Krótka historia polskiego kina: POCIĄG

13 marca 2023, godz. 18:15
Kino Forum, ul. Legionowa 5
bilety: 18 zł / w kasie kina, 16 zł / online: bilety.bok.bialystok.pl
🇬🇧 film z angielskimi napisami

wstęp przed filmem: Tomasz Kolankiewicz

Pociąg
Polska 1959, 93′
reż. Jerzy Kawalerowicz
obsada: Lucyna Winnicka, Leon Niemczyk, Zbigniew Cybulski

Kameralne studium psychologiczne, poetycka opowieść o samotności, a jednocześnie zbiorowy portret Polaków końca lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Dwoje przypadkowych podróżnych spotyka się w przedziale sypialnym. Subtelna gra ich emocji – od wzajemnej niechęci do pozbawionej perspektyw bliskości – rozgrywa się na tle stłoczonego w pociągu ludzkiego mikrokosmosu.

Pomysł na film podsunęło życie: Jerzy Kawalerowicz jechał kiedyś nad morze w damskim przedziale sypialnym z przeżywającą kryzys kobietą, która przez noc opowiedziała mu historię swojego życia. Reżyser, szukając najlepszego sposobu na filmową wersję tej opowieści, postanowił umieścić niemal całą akcję w pociągu. Trwa ona tyle, ile kurs nocnego ekspresu na Hel, a bohaterami są stłoczeni w jego ciasnych wnętrzach pasażerowie. Widz wie o nich tylko tyle, ile dowiedzieć się można o przypadkowych towarzyszach podróży – znudzona małżonkiem kokietka uwodzi kogo może, były więzień obozu koncentracyjnego walczy z bezsennością, stare kobiety jadą na pielgrzymkę, wakacyjny podrywacz poluje na zdobycz. Punktem zwrotnym wydaje się moment pojawienia się milicji i informacja, że w pociągu znajduje się morderca…

Film z jednej strony jest grą konwencjami thrillera i melodramatu, z drugiej – rodzajem pełnego niedopowiedzeń, poetyckiego szkicu. Melancholijny nastrój współtworzy muzyka, zwłaszcza balladowa wokaliza Wandy Warskiej stanowiąca motyw przewodni filmu. Ze współczesnej perspektywy nocna podróż to metafora życia, a cały “Pociąg” to nostalgiczny powrót do najlepszego okresu w historii polskiego kina.

KRÓTKA HISTORIA POLSKIEGO KINA

Polska kinematografia jest jedną z najciekawszych spośród wielkich narodowych kinematografii 2 połowy XX wieku. Mimo burzliwej historii, cenzury, kolejnych załamań ekonomicznych i społecznych nasi twórcy i twórczynie tworzyli dzieła wybitne i na stałe wpisane do światowego kanonu. Oglądając te filmy, od kluczowych dla szkoły polskiej lat 50. i 60. przez megaprodukcje lat 70. po kino moralnego niepokoju lat 80., możemy przez ich pryzmat poznać zarówno kolejne prądy artystyczne jak i obraz zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej i produkcyjnej polskiego kina, i co za tym idzie zyskujemy wgląd w polskie imaginarium kolejnych dekad.

Historia naszej kinematografii to także historia polskich reżyserów i reżyserek. W przeglądzie “Krótka historia polskiego kina” skupiliśmy się na prezentacji wybranych tytułów największych twórców i twórczyń głównego nurtu. Jak zmieniała się wrażliwość filmowców? Czy czerpali oni z europejskiego i światowego kina czy tworzyli nową jakość? Jak wpływały na nich zmiany społeczne i geopolityczne? W końcu: jak polskie kino rezonowało za granicami naszego kraju? Przegląd jest unikatową możliwością przypomnienia najważniejszych, poddanych cyfrowej rekonstrukcji, dzieł powstałych nad Wisłą na dużych, kinowych ekranach i poprzez nie zajrzenia pod podszewkę zmian, jakie zachodziły w ciągu kolejnych dekad PRL-u.

Cykl 10 filmów ze wstępami w formie wykładu wideo prezentuje sylwetkę twórcy/twórczyni, wprowadza w tematykę dzieła, przybliża realia polityczno-społeczne jego powstania. Każdy wstęp zawiera też analizę formalną dzieła z naciskiem na scenariusz, sztukę operatorską, grę aktorską, montaż, scenografię i kostiumy. Wskazuje też aktualny wymiar dzieła i proponuje możliwe tropy interpretacyjne. Prologi zrealizowane są w sposób przystępny, bardziej popularyzatorski niż akademicki, osadzając poszczególne filmy w szerokim, kulturoznawczym kontekście.

Każdy tytuł prezentowany będzie w danym miesiącu w wybranych kinach studyjnych.

Lista tytułów:
1. Popiół i diament, Andrzej Wajda, 1958
2. Pociąg, Jerzy Kawalerowicz, 1959
3. Do widzenia, do jutra, Janusz Morgenstern, 1960
4. Nikt nie woła, Kazimierz Kutz, 1960
5. Zezowate szczęście, Andrzej Munk, 1960
6. Sanatorium pod klepsydrą, Wojciech Jerzy Has, 1973
7. Barwy ochronne, Krzysztof Zanussi, 1976
8. Aria dla atlety, Filip Bajon, 1979
9. Gorączka, Agnieszka Holland, 1981
10. Przypadek, Krzysztof Kieślowski, 1981

Organizator przeglądu: Stowarzyszenie Kin Studyjnych
Kurator przeglądu: Tomasz Kolankiewicz
Partnerzy: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, DI Factory
Przegląd współfinansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej

Tomasz Kolankiewicz – filmoznawca i historyk filmu, wykładowca i prowadzący prelekcje i rozmowy o filmie. Dyrektor Artystyczny Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Wykładowca Łódzkiej Szkoły Filmowej i Warszawskiej Szkoły Filmowej. Kurator filmowy współpracujący z telewizją, festiwalami filmowymi, Nowym Teatrem w Warszawie. Między 2008 a 2017 rokiem redaktor programowy w redakcji filmowej TVP Kultura. Wydawca, reżyser i prowadzący telewizyjnych audycji kulturalnych.