38. Dni Sztuki Współczesnej: Miniatury / Michał Jacaszek / Jerzy Osiennik / Siarhei Krauczanka

W ramach 38. Dni Sztuki Współczesnej zapraszamy na koncert

MINIATURY / Michał Jacaszek / Jerzy Osiennik / Siarhei Krauczanka

22 maja 2024, godz. 21:00
Galeria Arsenał elektrownia, ul. Elektryczna 13
bilet: 25 zł – w kasach kina Forum i Centrum im. L. Zamenhofa, online: https://bilety.bok.bialystok.pl oraz w miejscu wydarzenia na pół godziny przed rozpoczęciem

Ostrzeżenie: głośne dźwięki

Projekt Miniatury jest wynikiem inspiracji tekstami autorstwa białoruskiego pisarza i poety Sokrata Janowicza. „Miniatury” zwane „sokratkami” to oszczędne w formie prozatorskie miniatury liryczne, pisane za pomocą starannie wyselekcjonowanych słów o dużym ładunku semantycznym. Melancholia, intymność, delikatność i bezkresny krajobraz.

Idea Miniatur narodziła się w 2014 roku, w cichych przygranicznych Krynkach, na skrzyżowaniu kultur i dwunastu dróg. Narodziła się z przegrzanego powietrza iglastych lasów i zapachów sierpniowych pól. Ze słodkiej oranżady w małych butelkach i gorzkiego niepokoju rozlanego po zakrwawionych ziemiach. Z delikatnej jak koronki miłości i ciężkiej jak nagrobne kamienie pamięci. Z absurdalności i zmienności granic i człowieka, który wciąż te granice narusza. Z niepowtarzalności i konieczności muzyki i życia. Ze znanych, niby dalekie wspomnienia, tekstów Sokrata Janowicza – prozy, w której niby zboże w żarnach przemielono ziemię i niebo, wschód i zachód, swoje i obce, ulotne i wieczne.

Villa Sokrates i XV Trialogi były miejscem pierwszego spotkania przyszłego składu Miniatur: Michała Jacaszka, trio Port Mone i Jurka Osiennika. Nieziemski post folk mińskiego trio i podobna do starych fresków elektroakustyka gdańskiego kompozytora połączyły się, by stworzyć awangardowe etiudy dla jasnej i wyrazistej prozy Janowicza w interpretacji Sieńki.

Pięć osób, cztery języki robocze i niezliczona ilość doświadczeń życiowych, obecności i oto muzycy połączyli swe siły w Miniaturach, by znaleźć nową formę dla literackiej spuścizny Janowicza i zachować pamięć i uczucia, które  rozwiewa wiatr codzienności. W sierpniu 2016 roku, po cyklu prób w Synagodze Kaukaskiej w Krynkach odbyła się prezentacja pierwszej, koncertowej wersji projektu – improwizowanej, delikatnej i pstrokatej, jak mieniące się kolorami georginie przy domu Sokrata.

Wiosną 2017 roku projekt zrobił kolejny krok do przodu, po sesji próbnej w ramach Festiwalu „Unsound Dislocation: Minsk” publiczność poznała nowy program: muzykę, która dąży do powolnego, ciemnego, awangardowego i nawet noir jazzowego brzmienia, ale jednocześnie jest podobna do majowych nocy, kiedy kwitnie bez i wszystko naiwnie wydaje się być proste i osiągalne.

Po drugiej premierze projekt miał długą przerwę. Pandemia, kryzys w Białorusi i wojna w Ukrainie, zmieniły miliony trajektorii i losów, i nie mogły nie wpłynąć na Miniatury. Trio Port Mone zawiesiło działalność, przekraczanie granic zrobiło się o wiele trudniejsze, przeżycie i wzajemna pomoc były bardziej potrzebne niż tworzenie. Niemniej latem 2022 roku chęć doprowadzenia rozpoczętej pracy do końcowej formy znów zebrała uczestników – w innym składzie (Michał Jacaszek, Jurek Osiennik (Sieńka) i Siarhiei Krauczanka (SK.EIN) pod patronatem Doriana Młodzianowskiego.

Praca nad ostateczną wersją rozpoczęła się od nagrania odgłosów starego domu Sokrata Janowicza. Mechaniczne zegary, maszyny do pisania, deski podłogowe, papierośnice z biletami na białostockie autobusy, drzwiczki pieca, akordeon sąsiada i nawet szelest liści w sadzie pisarza – wszystko nagrywano, żeby stało się czasem i przestrzenią, teksturami przyszłych Miniatur. Trochę później, podczas rezydencji na skraju Puszczy Białowieskiej wszystkie elementy wieloletniej drogi zostały zebrane w impresjonistyczny audio-tekstualny obraz. Słodkimi dziczkami, echem w lesie, przekwitającym jaśminem – zebrane dźwięki i uczucia przyglądały się sobie, rozpadały się i zlatywały, topiły się i zmieniały formę. Teksty Janowicza to jak dziecko wślizgiwały się w otwarte okno, to wrzynały się w muzykę nagrobnymi napisami formując wielopoziomową strukturę Miniatur – poświęconych żywym i martwym. Poświęconych Sokratowi Janowiczowi, Białorusinom i Polakom. Poświęconych przeszłości, uświęconej sierpniowym słońcem i przyszłości w ciężkim cieniu wojny.

Każda część tej dedykacji przypomina firanki w oknach starych chat, zza których niby ktoś z nadzieją wygląda na drogę. Wie, że nic nie wróci i nikt nie przyjdzie, ale mimo to nie przestaje patrzeć.

Michał Jacaszek  (ur. 1972) – kompozytor, producent i wykonawca muzyki elektroakustycznej, łączącej dźwięki preparowane elektronicznie z żywym instrumentarium. Autor kilkunastu albumów solowych wydanych w USA, Wielkiej Brytanii, Norwegii, Holandii i Polsce. Współpracuje z artystami wizualnymi i video, choreografami oraz reżyserami filmowymi i teatralnymi. Laureat nagród filmowych i teatralnych. Członek Polskiego Stowarzyszenia Muzyki Elektroakustycznej. Członek Polskiej Akademii Filmowej. Mieszka w Gdańsku.

Siarhiej Krauczanka (ur. 1982 w Mińsku,) białoruski muzyk, publicysta i pisarz. Z wykształcenia architekt. Współzałożyciel i perkusista białoruskiego tria awangardowego Port Mone („DIP” 2009, „Dakha Brakha & Port Mone – Khmeleva Project” 2012, “Thou” 2013). Uczestnik wielu projektów twórczych i współpracy obejmujących dyscypliny od niezależnej sztuki publicznej po sztukę audiowizualną. Autor i założyciel projektu medialnego “Jak to kochać”, który opowiada o historii Białorusi poprzez dziedzictwo architektoniczne. Uczestnik projektu “Nihto ne ostriv” ukraińskiej agencji ArtPole. Założyciel i autor projektu muzycznego SK.EIN, łączącego dokument i sztukę w konceptualnych pełnometrażowych albumach opartych na nagraniach terenowych, geografii i biografii. Albumy: SK.EIN “Crossfades” (2020 Coastline Northern Cuts) to mistyczny kolaż dźwiękowy poświęcony Gdańskowi. “Rove” (2022 Coastline Northern Cuts) to podróż do dzieciństwa ze świata dorosłych, oparta na wspomnieniach i autorskich nagraniach z różnych części globu. Muzyk i autor tekstów grupy POLYN (album „202022” 2023 Polyn). Mieszka w Białorusi.

Jerzy Osiennik (ur. 1969 w Bielsku Podlaskim). Z wykształcenia teolog. Projektant graficzny (zwycięski projekt w konkursie na logotyp “Wrocław Europejska Stolica kultury 2016”). Białoruski muzyk, wokalista i autor tekstów zespołów rockowych R.F. Braha (“Szyzafrenia” 1997) Zero-85 (“Turritopsis Nutricula” 2016). W przeszłości działacz kulturalny (organizator, autor opraw graficznych festiwali „Jesień Bardów”, „BASowiszcza”, „Trialog”). Fotograf (dwa autorskie albumy, udział w wystawach zbiorowych i indywidualnych). Mieszka w Białymstoku.